CANDİDA; Vücutta doğal olarak oluşan bir maya türüdür. Özellikle ağız, boğaz, bağırsaklar, vajina ve deride bulunur. Kandida sağlık için gereklidir: besinleri emmede ve bağırsak yolunu enfeksiyonlardan korumada rol oynar. Faydaları olmasına rağmen, kandida aşırı büyümesi birçok sağlık sorununa neden olabilir.
CANDİDA MANTARI BELİRTİLERİ
1. Yorgunluk
Kandida aşırı büyümesi doğrudan besin eksikliklerine neden olmasa da, çalışmalar oral kandidiyazisin durumu kötüleştirebilecek yetersiz beslenme ile ilişkili olabileceğini göstermektedir. Ayrıca mukozal lezyonlar enerji alımını etkileyebilir, bu da kartopu etkisi yaratabilir ve durumu daha da kötüleştirebilir. Demir, çinko, folat, B12 ve C vitaminlerindeki eksikliklerin tümü enerjinin azalmasına ve yorgunluğa katkıda bulunur.
2. Tekrarlayan Maya Enfeksiyonları
Vajinal kandidiyaz olarak da bilinen mantar enfeksiyonları, bakteriyel vajinal enfeksiyonlardan sonra en sık görülen vajinal enfeksiyon türüdür. Vajinada kandidiyaz aşırı büyümesi meydana geldiğinde ortaya çıkarlar. Semptomlar kaşıntı, kısırlık, kötü koku, ağrılı cinsel ilişki, kızarıklık, şişme ve kalın, beyaz bir akıntıyı içerebilir.
-
Erkeklerde ise; genital kaşıntı, cinsel istekte azalma, ereksiyon problemleri görülebilir.
3. Sindirim Sorunları
Bağırsak, trilyonlarca bakteriye ev sahipliği yapar. Bakterilerin bazı kullanımları şunları içerir:
-
Bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur
-
Safra asitlerini işler
-
Besinlerden enerji çeker
-
Asetat, propiyonat ve bütirat gibi kısa zincirli yağ asitleri (SCFA’lar) üretir.
Sindirim problemleri; ishal, kabızlık, karın bölgesinde şişkinlik ve ağrı, gaz, dışkıda mukus gibi sorunlar şeklinde nüksedebilir. Bağırsaktaki zararlı bakterilerin sayısı iyi bakterilerden fazlaysa, sağlık sorunları ortaya çıkar. Zararlı bakterilerin bağırsakları ne ölçüde etkilediği konusunda çalışmalar devam etmektedir. Candida aşırı büyümesi üzerine yapılan araştırmalar şunları keşfetti:
İnce bağırsakta aşırı mantar büyümesi: SIFO olarak da bilinen bu durum, ince bağırsakta gastrointestinal semptomlarla ilişkili birçok mantar organizması olarak tanımlanır. Çalışmalar, kandidiyazisin antibiyotik, steroid alan veya bağışıklığı baskılanmış veya bağışıklık sistemi zayıf olan hastalarda GI semptomlarına neden olabileceğini göstermektedir. Yaygın semptomlar arasında gaz, mide bulantısı, ishal, geğirme, şişkinlik ve hazımsızlık sayılabilir.
İshal: İshalin yaygın semptomları arasında gevşek, sulu dışkı ve karın krampları bulunur. İshalin yaygın nedenleri arasında laktoz intoleransı, ilaçlar, virüsler ve bakteriler bulunur. Candida bazı klinik çalışmalarda da ishale neden olmuştur.
4. İnflamatuar Bağırsak Hastalığı (IBH)
Sindirim sisteminde iltihaba neden olan bağırsak bozuklukları, inflamatuar bağırsak hastalığı olarak bilinir. Semptomlar ateş, yorgunluk, ishal, dışkıda kan, şişkinlik ve diğerlerini içerebilir. IBH’li 126 kişi üzerinde yapılan bir araştırma, hastaların % 84’ünün gastrointestinal kanalda C. albicans olduğunu buldu.
5. Mantar Enfeksiyonları
Kandidiyaz, C. albicans’ın neden olduğu en yaygın mantar enfeksiyonlarından biridir. Candida aşırı büyümesi genellikle atlet ayağı, saçkıran ve ayak tırnağı mantarına neden olur.
6. Şeker Bağımlılığı Sorunu
Bağımlılık derecesinde şeker, ekmek, makarna gibi yüksek karbonhidrat içeren gıdaları fazla tüketme isteğine sahip olma durumu.
7. Diğer Belirtiler
Ağızda görülen yaralar ve ağrılar, aft, nefesin kötü kokması, ağız içinde (dil üzerinde) beyaz lekeler
CANDİDA TEDAVİSİ
Candida diyeti, candida enfeksiyonlarının semptomlarını hafifletmek için uygulanan katı bir diyet modelidir. Bu diyet şeker, gluten, alkol, bazı süt ürünleri ve zararlı katkı maddelerinin kullanımını yasaklarken; düşük şeker oranlarına sahip meyveler, nişastalı olmayan sebzeler ve glutensiz yiyeceklerin tüketimine izin veriliyor. Diyette özellikle bağırsak mikrobiyotasına zarar verebileceği nedeniyle gluten kullanımı kesinlikle önerilmiyor. Yüksek oranlarda rafine şeker alımı, bağışıklık sistemi zayıflamış insanlarda candida enfeksiyonlarını kötüleştirebiliyor. Yüksek karbonhidrat içeren diyetler bazı kişilerde candida sayısını arttırabiliyor.
CANDİDA TEDAVİ SÜRESİ
Candida mantarının olumsuz etkisi ortadan kaldırılana kadar uygulanır. Kişiden kişiye değişmekle birlikte bir ay boyunca diyetin yapılması beklenir. Özellikle rafine şekerin sonrasında da beslenmeden çıkarılması candida mantarıyla ilgili problemlerin nüksetmesinin önüne geçebilmektedir.
Candida Diyeti’nde Yasaklı Olan Besinler
Yüksek Şekerli Meyveler: Muz, hurma, üzüm
Glüten İçeren Tahıllar: Buğday, çavdar, arpa içeren yiyecekler
Bazı Etler: Salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş etler ve çiftliklerde yetiştirilen balıklar
Rafine Yağlar: Kanola yağı, soya fasulyesi yağı, ayçiçeği yağı veya margarin
Çeşniler: Ketçap, soya sosu, beyaz sirke, barbekü sosu, yaban turpu ve mayonez
Bazı Süt Ürünleri: Peynir, süt ve krema
Şeker ve Yapay Tatlandırıcılar: Aspartam, agave, şeker kamışı, mısır şurubu, bal, akçaağaç şurubu, pekmez ve sofra şekeri
Yağlı Tohumlar: Yer fıstığı, kaju fıstığı ve Antep fıstığı
Kafein, Alkol ve Şekerli İçecekler: Kafeinli çaylar, kahve, enerji içecekleri, soda, meyve suyu, bira, şarap veya alkollü içecekler
Candida İçin En İyi Besinler
-
Otlar ve Baharatlar: Tarçın, dereotu, zerdeçal, kekik, biberiye, karabiber,
-
Kuruyemişler ve Tohumlar: Badem, ayçiçeği tohumu, keten tohumu,
-
Sağlıklı Yağlar: Zeytin, rafine edilmemiş hindistancevizi yağı, sızma zeytinyağı, susam yağı.
-
Protein: Yumurta, tavuk, hindi
-
İçecekler (Kafeinsiz): Filtrelenmiş su, badem sütü, hindistan cevizi sütü (katkı maddesi olmadan), bitki çayları
-
Süt Ürünleri: Tereyağı, sade yoğurt, kefir
-
Tatlandırıcılar: Ksilitol, stevia, eritritol
-
Diğer: Elma sirkesi, çörek otu yağı
