Kahramanmaraş merkezli 10 ili etkileyen zelzelenin akabinde yıkılan binlerce bina görünmeyen tehlikeler barındırıyor. Yıkılan binalarla birlikte yüksek ölçüde asbest yayılıyor. Asbest halk ortasında beyaz toprak olarak biliniyor. Ülkemizde 2013 yılında asbest kullanımı ve ticareti yasaklanmış olsa da zelzele üzere afet durumlarında eski yapılı binalarda ortaya çıkabiliyor. Lifli yapıda bulunan kimyasal husus inşaat kesiminde yaygın olarak kullanılıyor. Asbeste maruz kalmak uzun vadede akciğer hastalıklarına neden olabiliyor. Akciğer kanseri, akciğer zarında sıvı birikmesi, abestozis ve mezotelyoma yani karın boşluğunu saran zarın kanseri üzere sıkıntılar ortaya çıkabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Banu Altoparlak, asbest tehlikesiyle ilgili bilgi verdi.
Kimyasal husus bedene ziyan veriyor
Asbest ya da amyant; ısıya, aşınmaya, kimyasal hususlara sağlam yapısal özellikleri açısından esnek, lifli yapıda bir mineraldir. Magnezyum silikat, kalsiyum-magnezyum silikat, demir-magnezyum silikat ve sodyum-demir silikattan oluşmaktadır. Halk ortasında ak toprak yahut gök toprak üzere isimlerle bilinmektedir. Gemi, inşaat, otomotiv üzere farklı iş alanlarında kullanılmaktadır. Dayanıklı olması, ısı izolasyonu sağlaması ve kolay tutuşması farklı dallarda kullanılmasının en değerli nedenlerindendir. Lifli yapıdan oluşan asbest, insan sıhhatine ve akciğere önemli ziyan verebilmektedir.
Uzun vadede kansere yol açabiliyor
Asbest kanserojen bir unsur olduğu için solunması yahut içme suyuyla birlikte bedene girmesi tehlike oluşturmaktadır. Teneffüs yoluyla bedene girdikten sonra birçok farklı hastalığa yol açabilmektedir. Akciğer kanseri, akciğer plağının kalınlaşması, mezotelyoma yani akciğer zarı kanseri, gırtlak kanseri, yumurtalık kanseri ve asbestosis üzere hastalıklar liflerin solunması sonucu 20-30 yıl içinde meydana gelebilecek hastalıklardır. Sigara içen bireylerde bu süreç daha süratli gerçekleşmektedir. Hastalık kendini muhakkak ettikten sonra çok yavaş ilerlemektedir. Yıllar içinde ciğerlerin beden için gerekli olan oksijeni alabilme kapasitesi ortadan kalkmaktadır. Hasar ilerleyerek teneffüs yetmezliğine neden olabilir.
Maruz kalınan asbest ölçüsü, müddeti, asbest liflerinin uzunluğu, hali ve kimyasal yapısı hastalıkların tetiklenmesinde temel ögelerden bazılarıdır.
Asbest farklı iş alanlarında kullanılıyor
Asbest sarsıntı nedeniyle gündeme gelse de yalnızca binalarda ve inşaat alanında kullanılmamaktadır. Farklı kullanım ve iş alanları bulunmaktadır. Bu alanlar;
- Tekstil (lifler, ipler, kumaşlar)
- Çimento sanayisi (boru, saç)
- İnşaat malzemeleri
- Kimyasal (dolgu gereçleri, sentetik reçine kalıp malzemeleri, kauçuk ürünler)
- Kağıt endüstrisi (karton, asbest kağıdı)
- Fren, debriyaj, balata üretimi
- Gemi yapımı
- Vagon üretimi
Koruyucu ekipman hayat kurtarıyor!
Asbeste maruz kalınabilen ortamlar olan deprem enkazı gibi alanlarda görev yapacak ekipler ve afetzedelerin toz maskesi ve gözlük kullanması gerekmektedir. Yıkım yapılan ortamdan uzak durulmalı ve beslenme ihtiyaçları bu bölge içinde karşılanmamalıdır. Asbeste karşı koruyucu ekipmanlar uzun vadede hayat kalitesini artırmaktadır. Koruyucu tek kullanımlık tulumlar asbestin vücuda ve deriye temas etmemesi için önemlidir. Giyilen çizmeler veya botlar daha sonra yıkanabilen şekilde olmalıdır. Asbestli ortama girildikten sonra koruyucu ekipman ve kıyafet değiştirilmelidir. Vardiyalı çalışma saatleri ile çalışan ekiplerin asbeste daha az maruz kalması sağlanmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
