“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de başka birçok yıkıcı zelzele üzere bilhassa sarsıntısı yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor.
“6 Şubat Kahramanmaraş Depremlerinin” de öteki birçok yıkıcı sarsıntı üzere bilhassa zelzelesi yaşayanlar ve yakınları üzerinde ruhsal tesirleri olması bekleniyor. “1999 Gölcük Depremi’nin akabinde bölgede depremzedelere 2 yıl boyunca istekli psikoloijk takviye veren Prof Dr. Duysal Aşkun Çelik, Kahramanmaraş Zelzelesi sonrasında da depremzedelere dayanak vermek emeliyle WhatsApp dayanak çizgisi kurdu ve her pazar günü Zoom üzerinden pikolojik takviye hedefli toplantılar gerçekleştiriyor. Amerika`da akademisyen olan Prof. Dr. Aşkun Çelik, toplumsal ruhsal itiyaçlara takviye gayesiyle kurdugu ve 10 yılı aşkın müddettir faaliyet gösteren Değişim Küme Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformu`na depremzedelerin WhatsApp çizgisi aracılığıyla ulaşabileceklerini kaydediyor.
Duysal Aşkun Çelik, zelzelenin ruhsal tesirleri ve bunlarla başetme metotları konusunda en önemli soruları yanıtladı:
Yaşadığımız zelzele üzere felaketlerde zelzele yasayanlar 1. derece yakınları ruhsal açıdan ne oranda sarsıntıdan ne oranda etkileniyorlar? Bilimsel ya da bilgi kaynaklı iddia var mı?
Depremden etkilenme surecinde 4 küme var bana nazaran:
1. Zelzeleden fizikî olarak direk etkilenmemiş fakat zelzele dehşetiyle bas etmek zorunda olan bireyler
2. Daha evvel sarsıntı tecrübesi geçirmiş ve bu son sarsıntıyla kaygı ve tasaları tetiklenen bireyler
3. Zelzelesi direk yaşamamış yani zelzele bölgesinden uzakta olan lakin sarsıntıda yakınlarını kaybedenler
4. Sarsıntıdan yaşamış ve kurtulmuş fakat kayıpları olan bireyler…
Elbette sarsıntıda 1. Derece yakınları olanlar çok fazla etkileniyor. Şayet ortada can kaybı varsa bu kayıpların tesiri yakinlik derecesi arttıkça buyuyor. Fakat etkilenme boyut ve sureci daha çok kişinin altta yatan rastgele bir ruhsal hassasiyeti olup olmamasına bağlı. Yani daha evvel anksiyete ve depresyon yaşamış olan bireylerin bir de üzerine sarsıntı travmasını yaşaması (direkt ya da indirekt olarak) altta yatan lakin kendini pek de muhakkak etmeyen ruhsal sorunu tetikleyebilir. Bu sorun bazen kendini travma atakları halinde ya da uykusuzluk, panik atak ya da öbür çeşit anksiyete atakları biçiminde kendini gösterebilir.
– Siz de Gölcük zelzelesini yaşadınız. Uzun mühlet bölgede istekli çalışma yaptınız gözlemleriniz nelerdi?
Evet tam 2 yıl alanda calistim. Genel gözlememim, ağır kayıp ya da yıkıntı yaşayanların yardim almaya çok istekli olmadıkları. Orda Türk Psikologlar Derneğinin Yalova Çınarcık bölgesinde Prefabrik merkezinde verdiğimiz yardım çalışmaları surecinde gördüğümüz, aslında olağan günlük ömürde adaptasyon sorunu, genel anksiyete hatta bağ sorunu yaşayanların daha çok yardıma başvurmasıydı. Bireylerin yârdim almaya çalışmasında da temel manada onları hayata bağlayan bir faktör olması gerekli ki, umutları olsun. Sanırım değişime ve ömrün daha düzgüne gideceğine olan inancın yüksekliğine nazaran yârdim alma hareketi de daha fazla gerçekleşiyor.
-Bu süreçte etkilenenler ne yapmalı? Bilhassa de bölgede yasamak zorunda kalanlar?
Eğer bölgeyi bir müddetliğine de olsa terk etmek mümkün değilse (çünkü birebir ortamda bulunmak hatırlatıcılar nedeniyle travmayı daha fazla tetikler), kesinlikle toplumsal ve ruhsal dayanak kaynaklarına ulaşsınlar. Su anda bana gelen bilgiye nazaran aşağıdaki kurum ve kuruluşlar istekli psikologlar aracılığıyla depremzedelere dayanak vermektedirler:
Meb’in Psikososyal Takviye Grubu,
-Türk Psikologlar Derneği,
-Psikolojik İstişare ve Rehberlik Derneği,
-Worth Human Derneği
-Travma ve Afet ile ilgili Prof. Dr Hasret Karaırmak’ın kurduğu dernek
– Neler tavsiye ediyorsunuz. Antrenman psikiyatrist ilaçlar da dahil/ Ya da reçetesiz rahatlatıcı dayanaklar papatya cayi üzere de dahil.
Psikiyatrist olmadığım için ilaç tavsiyesi veremiyorum lakin Travma yasayan ya da ağır anksiyete yasayan bireyler şayet su semptomları/belirtileri yaşıyorlar ise kesinlikle bir psikiyatriste başvurmalılar:
- Depremi daima kanılarında, hislerinde ve anılarında yasatarak ağır travma yaşıyor olmak
- Kronik uykusuzluk
- Aşırı iştah ya da iştahsızlık
- Anksiyete ve/veya panik ataklar
- Yoğun Depresyon belirtileri, günlük yasama karşı isteksizlik, güç düşüklüğü…vb.
- Sürekli sarsıntı korkusu yaşıyor olmak (günlük, saatlik olarak)
- Ve günlük ömrü önemli formda aksatan ruhsal rahatsızlık olarak tanım edebileceğimiz belirtiler
Ek vitamin ve cay takviyeleri için gerek Homeopati uzmanların websiteleri gerekse aile doktorlarından teklif alabilirler. Uykusuzluk ve anksiyete için bitkisel teklifler mevcut.
Psikolojik olarak takviye konusunda travma uzmanları, psikoterapistlerden takviye alabilirler. En değerlisi, şayet kendilerini terapiye ya da başka ruhsal dayanaklara hazır hissetmiyorlar ise, bedensel ve ruhsal rahatlatıcılar olan idman, açık havada yürüyüş, şifa sağlayıcı müzikler ve kendilerini şartsız ve yargısız dinleyebilen bireylerle vakit geçirme de sayılabilir. Ayrıyeten tüm bu bahislere Ruhsal olarak nasıl yaklaşacaklarını daha yeterli anlamak için kurmuş olduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik platformuna üye olabilirler. WhatsApp kümesi linkini aşağıda paylaşıyorum.
– O bölgeden ayrılmadan tesirleri azaltmak çok güç değil mi?
Evet üstte belirttiğim üzere orada kalarak travmanın tesirinden kurtulmak kolay değil zira çok fazla hatırlatıcı uyaran var ancak tekrar etmek gerekirse bölgede kendilerine en kolay ulaşılabilecek dayanak kurum ve kuruluşlarına başvurabilirler. Ayrıyeten kendi his ve niyet dünyalarını rahatlıkla paylaşabilecekleri toplumsal takviye ağlarını kullanabilirler. Şayet bir müddet konuşmak istemiyorlarsa kendilerini zorlamamaları, lakin yalnız kalmak ve başkaları ile bağlantı kurmak konusunda istikrar sağlamak için Ruhsal farkındalık ve şuur kazanmaları kıymetli. En kıymetlisi de yârdim ve takviye almaya hakları olduklarını bilmeleri ve istemekten kaçınmamaları.
– Yakınları zelzeleden sağ kurtulan lakin yakınlarını varlıklarını kaybedenleri nasıl teskin etmeliler?
Bu mevzuda yapılabilecek en düzgün şey bu şahısların kendilerini rahatlıkla söz etmelerine müsaade vermektir. Her vakit birşey söylemek koşul değil bilhassa söylenen şeyler aksi tesir de yapabilir. Bunları uzmanlarına bırakmak lazım. Bazen kelamsız dayanak de çok tesirlidir. Basitçe söylemek gerekirse kucaklaşmak, sarılmak, sıcak bir göz teması bile çok olumlu bir tesire sahip olabilir.
-Çocuklar nasıl yönlendirilmeli?
Çocukların yemek ve uyku tertibi bozulmuşsa, günlük güç seviyeleri düşmüşse, çocuklara da ek oyun terapisi şekli dayanaklar aldırmak düzgün olabilir. Bunun dışında sarsıntı konusunda bilinçlendirmek için çeşitli yayınlar mevcut. İlgili kimi kaynakları bizim kurduğumuz DeğişimGrup Ruhsal Farkındalık, Şuur ve Birlik Platformuna yükledik. Şayet sistemli olarak WhatsApp kümemizi takip ederlerse çeşitli takviye düzeneklerine rahatlıkla ulaşabilirler.
– Yakınlarını kaybedenler lakin kendisi sağ kurtulanlara ne tavsiye ediyorsunuz?
Mutlaka dayanak almalılar profesyonel olarak. Bilhassa travma, yas ve depresyon konusunda. Ayrıyeten günlük ömürlerini düzgünleştirmek için ne gerekiyorsa yapmalı ve yardıma muhtaçlık duyduklarını etraflarıyla paylaşmaktan çekinmemeliler.
-Psikolojik yârdim için uzaktan ulaşabilecekleri kurum şahıslar var mı?
Evet basta Değişim Küme platformu olmak üzere üstte saydığım kurum ve kuruluşlara ulaşabilirler.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
