1. Anasayfa
  2. Anasayfa

Söylediklerinin En Az Yarısı Doğru Anlaşılmıyorsa Dikkat!


0

Dil öğrenmede kritik yaş ‘4’ !

Çocuğunuz makul bir yaştan sonra hala telefon sözcüğü yerine ‘tefon’, kuş yerine ‘tuş’, otomobil yerine ‘aba’, su yerine ‘şu,’ ya da ‘du’, kapı yerine ‘kakı, tapı, papı’… üzere üretimler yapıyorsa dikkat!

Uzmanlar uyarıyor. Bir çocuk üç yaşına geldiğinde söylediklerinin en az yarısı hakikat bir biçimde anlaşılıyor olmalı. Dr. Öğr. Üyesi Özlem Oğuz, 4 yaşını tamamlamış olan bir çocuğun anadilde yer alan sesleri yanlışsız bir biçimde üretmesi ve konuşmalarının anlaşılabiliyor olması gerektiğini vurgularken konuşma sesi bozukluğunda erken müdahalenin ileri yaşlar için hayli kıymetli olduğuna dikkat çekiyor.

Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lider Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Hasret Oğuz, çocuk yaşlarda başlayan ve ileri yaşlarda da görülebilen konuşma sesi bozukluklarına yol açan nedenler hakkında değerlendirmelerde bulundu, tavsiyelerini paylaştı.

Zorlanmak öğrenme sürecinin bir parçası

Dil marifetlerini öğrenen küçük çocukların sözleri hakikat formda söylemekte biraz zorlanmalarının olağan olduğunu belirten Dr. Oğuz, “Bu, öğrenme sürecinin bir kesimidir ve konuşma hünerleri vakitle gelişir. Her yaşta makul seslerde ve sözlerde ustalaşırlar. Fakat birtakım çocuklarda konuşma esnasında anlaşılırlığa yönelik zorluklar ya da kimi konuşma sesi kusurları kelam konusu olabiliyor. Bu durum çocukların, beklenen yaşı aşan belli sesleri ve sözleri söylemekte zorlandıkları manasına geliyor.” dedi.

Bozukluklar yetişkinlikte de devam edebilir

Konuşma sesi bozukluklarının bir çocuğun kendi lisanındaki sesleri/ses kalıplarını öğrenme, tabir etme yahut kullanma zorluğuna verilmiş olan genel bir tanımlama olduğunu tabir eden Dr. Hasret Oğuz, “Çocukların konuşma üretimindeki yanılgılar ebeveynler, öteki yetişkinler ve hatta çocuklar tarafından fark edilebilir ve tahminen de kaygıya sebep olabilir. Bu zorluklar, tıpkı yaş kümesindeki çocukların bağlantı yetenekleriyle karşılaştırıldığında çoklukla açıktır ve çocuklarda gördüğümüz bu zorluklar bozukluğun nedenine ve tabiatına bağlı olarak yetişkinlikte de devam edebilir.” diye konuştu.

Yapısal nedenlerden kaynaklanabiliyor

Konuşma sesi bozukluğu olan çocuklarda konuşma üretimine ait performans konusunda problemler yaşandığını ve anlaşılırlığın etkilendiğini vurgulayan Dr. Hasret Oğuz, “Bu teşhis, bozukluğun nedenine ve şiddetine bağlı olarak farklı formda ortaya çıkabilir. Artikülasyon bozukluğu, fonolojik bozukluk, çocukluk çağı konuşma apraksisi ve dudak damak yarıklığı, işitme mahzuru, down sendromu, otizm spektrum bozukluğu ve serebral palsi üzere durumların eşlik ettiği konuşma sesi bozukluğu tiplerinin olduğunu söyleyebiliriz. Konuşma sesi bozukluğu, yapısal nedenlerden ötürü ya da çocuğun edinmekte olduğu lisanın fonolojik kurallarını ‘nedensiz’ olarak öğrenmede gecikmesi kaynaklı ortaya çıkabiliyor.” tabirlerini kullandı.

Aile hikayesi de tesirli olabiliyor

Bazı durumların eşlik etmesi halinde çocukta konuşma sesi bozukluğu kuşkusu ve çocuğun teşhis alma ihtimalinin arttığını belirten Dr. Hasret Oğuz, “Ailede rastgele bir lisan ve konuşma bozukluğu hikayesi, doğum öncesi-sırası-sonrası şartlar, oral motor yapılarda farklılıklar (dudak damak yarıklığı, lisan bağı, dental deviasyonlar, orofasiyal myofonksiyonel bozukluklar), orta kulak iltihabı hikayesi, işitme mahzuru ve sinirsel patolojiler teşhis almada riski artırabilecek durumlar ortasında yer alıyor.” dedi.

Bebek Tatil Listesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Hekim Armağan Oğuz, tatile çıkmak isteyen ailelere özel tekliflerde bulunarak, tatil bavulunuzda neler bulundurulması gerektiğini anlattı.

Duyumlar ile müdahale edilmemeli

Yaygın inanışın tersine ankiloglossi olarak tanımlanan lisan bağının her vakit ve kesin olarak konuşma sesi bozukluğuna yol açmadığını vurgulayan Dr. Hasret Oğuz, “Bazı durumlarda beslenme, ağız içi hijyen ve konuşma üretiminde sıkıntılara neden olabiliyor lakin ankiloglossisi olan herkeste sorun görülmesinin mümkün olmadığını söyleyebiliriz. Bir uzman doktorun ve dil-konuşma terapistinin görüşünün akabinde ankiloglossiye gerekli müdahale gerçekleştirilebilir. Duyumlar ve uzman olmayan görüşler temel alınarak duruma müdahale edilmemeli. Yanlış müdahale durumunda ses, konuşma ve yutmaya ait çok daha büyük problemler ile karşı karşıya kalınabilir.” diye konuştu.

Kritik yaş ‘4’

Dr. Hasret Oğuz, ‘Çocuğun sözde yer alan bir sesi söylememesi, söze sözde olmayan bir ses ekleyerek söylemesi, sözde yer alan sesleri değiştirmesi, farklı bir biçimde üretmesi, sesleri her vakit gerçek bir halde üretememesi ve anlaşılırlığının düşük olması durumları konuşma sesi bozukluğu teşhisini akla getiriyor’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:

“Çocuğun muhakkak bir yaştan sonra telefon sözcüğü yerine ‘tefon’, kuş yerine ‘tuş’, otomobil yerine ‘aba’, su yerine ‘şu,’ ya da ‘du’, yılan yerine ‘lılan’, kapı yerine ‘kakı, tapı, papı’, şapka yerine ‘şakba’ üzere üretimler yapıyor olması beklenmedik bir durumdur. Bir çocuk üç yaşına geldiğinde söylediklerinin en az yarısı yanlışsız bir biçimde anlaşılıyor olmalı. 4 yaşını tamamlamış olan bir çocuğun anadilde yer alan sesleri yanlışsız bir biçimde üretmesi ve konuşmalarının aile harici bireyler tarafından da anlaşılabiliyor olması gerekiyor. Konuşma sesi bozukluğu olan bir çocuk, beklenen yaşı geçse bile sözleri söylem etmek için çaba etmeye devam edecek ve örnekleri verilmiş olan yanılgılara misal kusurlar sergileyecektir. Bu türlü bir durumda kıymetlendirme için bir lisan ve konuşma terapistine gidilmesi öneriliyor. Lisan ve konuşma terapisti, konuşma sesi bozukluğu için uygun olan kıymetlendirme prosedürünü uygulayacak ve akabinde yeniden çocuğa uygun olan terapi prosedürünü seçerek müdahale sürecine başlayacaktır.”

Erken müdahale ileri yaşlar için çok önemli

Dil ve konuşma terapilerinde oral-motor idmanlar olarak isimlendirilen üfleme, balon şişirme ve dudak hareketleri çalışılmasının yanlış olduğunun ve bu stil uygulamalarla terapi yaptığını belirten şahıslardan uzaklaşılmasının çocuk için gerekli bir adım olduğunun farkında olunması gerektiğini vurgulayan Dr. Hasret Oğuz, “Bu nedenle lisan ve konuşma terapisi alınacak olan uzmanın diploma ve eğitim yeterliği kesinlikle sorgulanmalı. Konuşma sesi bozukluğunda erken müdahale, ileri yaşlar için hayli değerli. Okul öncesi periyotta konuşma sesi bozukluğu olan çocukların okul periyodunda okuma-yazma tahsili sürecinde zorlanabileceği göz önünde bulundurulmalı ve resen düzelebileceği ihtimaline tutunulmamalı.” dedi. (BSHA)

  • 0
    mutlu
    Mutlu
  • 0
    _zg_n
    Üzgün
  • 0
    _a_k_n
    Şaşkın
  • 0
    _yi
    İyi
  • 0
    k_t_
    Kötü
  • 0
    k_zg_n
    Kızgın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir