Bahar aylarında artış gösteren ve halk ortasında saman nezlesi olarak bilinen alerjik rinit sorunu; polenler, mesken tozu akarları ve hayvan tüyü kepeği üzere alerjenlerin bedenin bağışıklık sistemini etkilemesiyle ortaya çıkıyor. Başta astım hastaları ve sigara kullanan bireyler olmak üzere her yaştan beşerde görülebilen alerjik rinit, halsizlik, boğaz ağrısı, hapşırma, burunda tıkanıklık ve kaşıntı üzere belirtilerle hayat kalitesini olumsuz etkiliyor. En değerli tedavisi alerjik rinit nedeni ortam ve unsurlardan uzaklaşmak olan hastalığın semptomları uygulanan kimi ilaç tedavileriyle ortadan kaldırabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Ela Araz Server, alerjik rinitin sebepleri ve tedavi metotları hakkında bilgi verdi.
Polen, ağaç, ot, küf mantarı ve hayvan tüyü kepeklerinden uzak durun
Alerjik rinit, burun içerisini örten mukozanın alerjik unsurlara olan tepkisi ile ortaya çıkmaktadır. Her yaşta ortaya çıkabilen fakat birçok beşerde çocukluk yahut genç erişkinlikte başlayan belirtiler öteki yaşlara oranla daha şiddetli olan alerjik rinite alerjen olarak tanımlanan küçük partiküller sebep olmaktadır. Polen, ağaçlar, otlar, küf mantarları, hayvan tüyü kepekleri ve akarların(ev tozu) oluşturduğu gözle görülemeyecek kadar küçük olan partiküller tabiatın uyanmaya başladığı ilkbahar aylarında daha fazla görülmektedir. Bu durum da alerjik rinit hastalığının bahar aylarında daha fazla görülmesine neden olmaktadır.
Astım ve egzama hastaları daha fazla risk altında
Astımı yahut egzaması olan hastalar başta olmak üzere ailesinde alerjik rinit hikayesi olan şahıslarda bu rahatsızlığın gelişme riski daha yüksektir. Ayrıyeten anne-babası sigara içen, apartman dairesinde yaşayan ve evcil hayvan besleyen çocuklarda da alerjik rinit görülme sıklığı daha fazladır.
Burun ucunda oluşan yatay çizgi alerjik rinitten kaynaklanıyor olabilir
Polenler, akarlar yahut hayvan tüyü kepeği üzere nedenlerle gelişen alerjik rinit ile soğuk algınlığına bağlı olarak oluşan nezlenin burun akıntısı, kaşıntı, hapşırık üzere belirtileri birebirdir. Lakin alerjik rinitte burun akıntısı şeffaf ve bolken, soğuk algınlığına bağlı nezlede daha koyudur. Soğuk algınlığında oluşan ateş, kırgınlık, kas eklem ağrısı, boğaz ağrısı üzere ek semptomalar birkaç gün içerisinde düzelir. Alerjik rinitte ise belirtiler alerjene maruz kalındığı mühlet boyunca devam eder. Alerjik rinitin esas belirtileri şunlardır;
- Burun tıkanıklığı
- Sulu burun akıntısı ve kaşıntısı
- Hapşırmak
- Gözlerde kaşıntı, kızarıklık, göz altındaki ciltte şişme ve koyu renk değişikliği
- Boğaz ve damakta kaşıntı
- Kulaklarda kaşıntı, tıkanıklık
- Ağızdan nefes alma ve sık uyanma
- Sosyal hayat aktivitelerinde azalma
- Alerjik selam (Kaşıntı nedeniyle sık sık ellerle hastanın burnunu üste yanlışsız itmesi ile burun ucunda yatay çizgi oluşumu)
Tedaviye alerjiye neden olan ortamdan uzaklaşarak başlayın
Alerjik rinitin tanı- tedavisinde hastanın kıssası ve yaşadığı semptomlar çok kıymetlidir. Hangi durumda neye maruz kaldığında semptomların ortaya çıktığı sorgulanır. Sonrasında yapılan Kulak Burun Boğaz muayenesindeki kimi bulgular sonrası yapılan testlerle kesin teşhis konulur. Testlerde hastanın neye karşı alerjisi olduğunun belirlenmesi çok kıymetlidir. En kolay, süratli ve ekonomik test ise “Deri Prick” (delme) testidir. Cilde küçük ölçülerde farklı alerjenler damlatılarak yapılır. Oluşan cilt tepkileri kıymetlendirilir. Deri Prick Test ile sonuç alınamayan hastalara kanda “Serum Spesifik IgE Antikor” testi bakılabilir. Alerjik rinitin tedavisinde ise birinci basamak hastada alerjiye sebep olan bölge ve alerjen unsurlardan uzaklaşmasıdır. Daha sonra hastanın alerji testlerine nazaran ilaç tedavilerine başlanır. İlaç tedavisindeki temel amaç alerjik tepkide ortaya çıkan semptomların azaltılmasıdır. İlaç tedavisi ile denetim altına alınamayan durumlarda ise immünoterapi yani aşı tedavileri uygulanır. Alerjik rinitin cerrahi bir tedavi prosedürü yoktur. Alerji sonrası ikincil gelişen burun etleri şişliğinde burun etlerinin küçültülmesi süreci yapılabilir.
Sabah yürüyüşlerinizi ve konut işlerinizi polen olmayan saatlerde yapın
Alerjik rinit öyküsü olan hastaların yaptırdığı testlere bağlı olarak hangi alerjene karşı savunma sisteminin reaksiyon gösterdiğini belirlemesi çok değerlidir. Alerjisi olduğunun şuurunda olan hastanın bu hususlardan olabildiğince uzak durması gerekir. Mesken tozu (akar) alerjisi olanların mesken ve iş yerlerinde toz tutan halı, peluş oyuncak, yünlü materyallerden yapılmış eşyaları bulundurmaması, konut ve işyeri tabanının toz tutmayan gereçlerle döşenmesi ve her gün yüksek vakumlu süpürgelerle temizlemesi gerekir. Birebir formda yataklarda da antialerjik nevresim grupları, yorgan ve yastık kullanılmalıdır. Polen alerjisi olan hastanın ise; polenizasyon periyotlarında sabah erken saatlerde yürüyüş yapmaması, konut ve dışarı giysilerini ayırması, konut havalandırmasını polenizasyon olmayan saatlerde yapması gerekir. Hayvan alerjisi olan insanların ise mesken ortamında hayvan bulundurmaması, dışarı da ise hayvanlarla yakın temas kurmaması kıymetlidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı