İlişki Bağımlılığı
Bağımlılık bir şeyin fiziki, ruhani veya sosyal bir takım sorunlar oluşturmasına rağmen, kişinin bu davranışını sürdürmesine, bırakma isteğine karşılık bırakamaması ve bu davranışı yapmayı durduramamasına denir. İnsanlar hayatlarında maddelere, yemeğe, kumara bağımlı oldulabilme durumları gibi ilişki içerisinde yer aldığı partnerlerinede bağımlı olabilmektedirler.
Bağımlı ilişki yapılanmasında görülen en temel özellikler ;
1. İlişkiyi ve partnerini ‘’hayatının merkezine koymak’’
2. Hayatının diğer yaşam alanlarından (okul,aile,iş,hobiler,sosyal çevresi gibi) uzaklaşmak
3. İlişki kişiye acı verici olsa dahi ve ilişki içinde şiddet, istismar olsa bile ayrılamamsı.
4. Sağlıksız olan bir ilişki içerisinde olduğunu bilememesi ya da bilse dahi ilişki içerisinden çıkamama durumu ve bu durum içinde sürüklenmesi.
5. İlişkideki partnerinin olmadığı zamanlarda,saatlerde,günlerde takıntılı bir boyutta onu düşünmek ve ona sürekli ‘’ihtiyaç duymak’’.
Madde bağımlılığı yaşayan kişilerde olduğu gibi, ilişki bağımlılığında da ayrı geçirilen zamanlarda yoksunluk bulguları yaşayabilmektedirler. Kişiler terapi odasında bu durumu ‘’adeta hayati önem taşıyan bir yanımı kaybetmişim gibi’’ diye tanımlayabilmektedirler. Yaşanılan bu yoksunluk hissi, kişilerde depresyona, kaygı bozukluğuna, öfke kontrol sorunlarına daha yatkın bir boyuta getirip kişide intihar düşüncesini dahi yaratabilmektedir.
İlişki bağımlılığında, ilişkinin başlangıç zamanlarında partnerlerine karşı mesafeli olabilseler dahi ilerleyen zamanlarda partnerlerine daha yapışık bir hale gelerek ilişkiye karşı koyulamayacağı bir boyutta istek duyarlar. Bu durum kişinin ‘’bağımlılık seviyesini’’ giderek arttırması anlamına gelmektedir.
İlişki bağımlılığı içerisinde partnerlerine karşı tüm zamanını ayırma, maddi destek, partnerinin bakımını üstlenme gibi konularda sınırı olmayan boyutlarda bir ‘’fedakarlık’’ davranışı sergilerler. Kendi hayatlarını, sağlıklarını, işlerini kısacası yaşamlarını yok olma pahasına bu davranışları sürdürürler. Fakat seçilen partnerler genellikle hayatlarında kendilerini merkeze koyan ‘’narsist bireyler’’ olduğu gözlenmektedir. (Narsist bireylerin ilişki yapılanmasını anlattığım makaleme göz atmanız bu durumu daha iyi anlamanıza fayda sağlayabilir. Narsist insanların kurdukları ilişki formasyonu sayesinde yapılan davranışları görmenizi sağlayabilir.) Partnerlerine karşı girdikleri bu fazlaca fedakarlık çabaları karşılıksız kalmaktadır.
Partnerlerine karşı bağımlılık geliştiren kişi, partnerine ulaşamadığı ve ilgisiz kaldığı zamanlarda onlara daha fazla bir boyutta takıntılı hale gelip, daha çok ihtiyaç duyarlar.
İlişki içerisinde yaşanılan önemli sorunları üzerini örtme, saklama eğilimleri çok daha fazla olur. Çevresindeki insanlara bu durumu belli etmeme adına onlardan uzaklaşıp, yalnızlaşmaya başlarlar.
İlişki bağımlılığı içerisindeki kişiler bu yaşadıkları ilişkiye ‘’sevgi’’ adını veriyorlar. Halbuki sağlıklı sevgi içerisinde olan kişilerde bireysellik çok önemlidir ve bu duruma karşılıklı izin verilşr. Hem bireyleşmek hem de birbirlerinden bağımsız bir birey olmayı başarırlar. Partnerlerinde var olan güzel tarafları ortaya çıkarmaya çalışır ve yeniliklere daha açık olurlar. İlişkilerinde zarar gördüklerini hissetmeye başladıkları andan itibaren ayrılmayı başarabilir veya partnerinin ondan ayrılması durumunda bu durumu kabullenirler. İlişki bağımlılığında olduğu gibi ilişki formu ‘’tüketici olmamakla birlikte’’, kişiyi zenginleştiricidir.
Anlatılanlar ölçüsünde bir ilişki içerisinde olduğunda, kişinin psikoterapi tedavisi görmesi gerekir. Psikoterapi sayesinde önce farkındalığa erişir, ardından sorunu kabul eder ve yardım almaya başlarlar. Profesyonel destek alınması her bağımlılık tedavisinde olduğu gibi ilişki bağımlılığında da önemlidir.