Anadolu Kültür tarafından Ani Arkeolojik Alanı’nı tüm boyutlarıyla tanıtmak üzere hazırlanan taşınabilir uygulama Mayıs 2023 itibariyle yayına geçti. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Ani kenti, Anadolu’nun orta çağından kalma çok katmanlı, varlıklı bir kültürel mirası simgeliyor. Kars’ın merkezine 48 kilometre uzaklıkta, Arpaçay vadisi yakınında bulunan ve yaz-kış ziyaretçi akınına uğrayan Ani Arkeolojik Alanı’nı öyküsüyle birlikte tanımak ve deneyimlemek isteyen herkes uygulamayı App Store ve Play Store’dan fiyatsız indirebiliyor.
Ani Taşınabilir Uygulaması bir sanal rehber olma özelliği taşıyor ve bulunduğunuz her yerden, dilediğiniz vakit bu eşsiz kültürel hazineye basitçe erişim sağlıyor. Anadolu Kültür projeyi, 2016 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren Ani Arkeolojik Alanı’nı ve yakın etrafını daha geniş ölçekte tanıtmak, alana dair bilimsel bilgiye erişimi çağdaş bağlantı teknolojileriyle kolaylaştırmak gayesiyle tasarlayıp hayata geçirdi.
Dört yıllık bir vakit diliminde ortaya çıkan çalışma, Portekiz merkezli Calouste Gulbenkian Vakfı ve ABD merkezli Dünya Anıtlar Fonu (World Monuments Fund) tarafından desteklendi. Türkiye, Ermenistan, Avrupa ve ABD’den çok sayıda uzman, arkeologlar, sanat tarihçileri, mimarlar ve fotoğrafçılar Erivan, Kars ve İstanbul’da düzenlenen çalıştaylarda bir ortaya gelerek, iştirakçi ve kapsayıcı bir usulle Ani Taşınabilir Uygulaması’nı ürettiler.
Üç lisan, dört rota
Üç lisanda hazırlanan uygulama, Ani ve etrafına ilişkin bilgileri, “Tarihçe”, “Mimari”, “Sanat Tarihi” ve “Koruma Çalışmaları” başlıkları altında kullanıcıya sunuyor. Farklı yapıların Ani içindeki pozisyonları temel alınarak oluşturulan 4 ana rota ise Ani Arkeolojik Alanı’nı muhakkak temalar üzerinden ziyaret etme ve deneyimleme imkanı sağlıyor. Kullanıcılar tercih ettikleri yapıları seçerek kendi güzergâhlarını da oluşturabiliyor.
Tarihi ve mimari metinlerin daha rahat anlaşılması için mimari tabirlerin manalarını içeren bir kelamlık, daha kapsamlı araştırmalara ışık tutacak bir kaynakça ve Ani konusunda bilgisini ölçmek isteyen kullanıcılar için hazırlanan küçük test kısmı de sunulan içerikler ortasında yer alıyor. Sanal rehber ayrıyeten ziyaret saatleri, ulaşım, erişebilirlik üzere pratik bilgileri de içeriyor.
Seslendirmeler ise seyahat tecrübesine farklı bir boyut daha katıyor ve yeniden üç lisanda, Türkçe, Ermenice, İngilizce olarak dinlenebiliyor. Ani’nin çok katmanlı tarihini, Türkçede Mahir Günşiray, Şenay Gürler, Tilbe Saran ve Görkem Yeltan, Ermenicede Dr. Elmon Hançer, İngilizcede ise Dr. Christina Maranci, Veronica Kalas ve Robert Dulgarian seslendirdi.
Ani: Taşın Şiiri
Ani, bugün Türkiye ve Ermenistan’ı ayıran Arpaçay’ın sağ kıyısında, üçgen bir plato üzerinde yer alıyor. Bu efsanevi kentin öyküsü yüzyıllar öncesine, Doğu’yu Batı ile buluşturan kervan yollarına uzanıyor, 11. yüzyılda Ermeni krallığı Bagratunilere başşehir olduktan sonra zenginlik ve görkeminin tepesine varıyor. Ani, o tarihe dek ziraî üretime dayalı kırsal nüfustan ibaret Anadolu coğrafyasında ticaret ve zanaat merkezli “kentsel kültür”e geçişi temsil ediyor. Orta çağ mimarlık tarihinin en değerli anıtlarından biri olan ünlü ikili surlarıyla bilinen Ani kentinin anıtsal yapıları yüzyıllar boyunca Bizanslılardan Ermeni krallıklarına, Sasanilerden Şeddadilere çeşitli kültürlere ve çalkantılı bir tarihe tanıklık ediyor. Halk ortasında “Bin bir kiliseli şehir”, “40 kapılı şehir” olarak da isimlendirilen Ani Arkeolojik Alanı ve etrafı 2012’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne dahil edildi ve 2016’da Dünya Mirası olarak tescillendi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
