Kripto parayla borsa yatırımları ortasında bir korelasyon kelam konusu mu? Bu iki yatırım tipi ortasında geçişler bulunmakta mıdır? Gelin bu soruya bilim insanlarının nasıl yaklaştığına bakalım.
Yunus Kılıç ve İbrahim Çütcü (2018, s. 235-250), Bitcoin fiyatları ve Borsa İstanbul endeksi ortasındaki ilgiyi nedensellik testleri ile incelemişlerdir. Bitcoin Fiyatları ile Borsa İstanbul Endeksi Ortasındaki Eşbütünleşme ve Nedensellik İlişkisi isimli çalışmaya nazaran Bitcoin fiyatları ile Borsa İstanbul endeksi ortasında uzun devirde münasebete rastlanmamış lakin Borsa İstanbul endeksinden Bitcoin fiyatları istikametine hakikat bir nedenselliğin var olduğu belirlenmiştir. Çütcü ve Kılıç (2018, s. 349- 366) bir diğer araştırmada, Bitcoin fiyatları ve döviz kurları ortasındaki etkileşimi incelemişlerdir. Araştırmacılar çalışma kapsamında haftalık frekansa sahip dataları kullanarak 24.11.2013-04.03.2018 devrini incelemişlerdir. Tahlil kapsamında nedensellik testleri uygulanmış ve elde edilen bulgular, dolardan Bitcoin’e yanlışsız bir nedensellik bağı olduğunu göstermiştir. Ayrıyeten gerçekleştirilen tahliller sonucunda uzun vadeli bir alakanın var olduğu sonucuna ulaşmışlardır.
Samet Gürsoy ve Mert Baran Tunçel (2020, s. 2126-2142) Bitcoin ile seçili hisse piyasaları ortasındaki bağları Temmuz 2010 ile Ocak 2020 periyodundaki günlük bilgiler yardımı ile Toda-Yamamoto nedensellik tahlilleri kapsamında incelemeyi amaçlamışlardır. Tahliller sonucunda ulaşılan bulgular, Bitcoin’den S&P500 tarafına ilerleyen bir nedenselliğin var olduğunu göstermiştir.
Emine Soyaslan (2020, s. 628-640) yürütmüş olduğu araştırmada, Bitcoin ile BİST endeksleri ortasındaki alakayı incelemiştir. Tahlil kapsamında BİST 100 endeksinin yanı sıra öbür endeksler (BİST Banka ve BİST Teknoloji) ile Bitcoin ortasında uzun ve kısa devirli münasebetin varlığı incelenmiştir. Elde edilen sonuca nazaran uzun vadede Bitcoin ile BİST 100 ortasında bir bağlantı saptanırken Bitcoin ile başka endeksler ortasında %5 anlamlılık seviyesinde rastgele bir alaka tespit edilememiştir.
Samet Gürsoy ve Mert Baran Tunçel (2020, s. 1999-2011) yapmış oldukları çalışmalarında Bitcoin fiyatlarıyla endeksler ortasındaki ilgiyi tahlil etmişlerdir. Çalışmalarında endeks olarak BİST 100 endeksi ve Volatilite (VIX) (korku) endeksini kullanmışlardır. Çalışma dahilinde 06.08.2010 ile 06.01.202 devri ortasında yer alan bilgiler günlük frekansta kullanılmış ve gerçekleştirilen nedensellik tahlillerine nazaran Volatilite (VIX) endeksinden BİST 100 endeksi tarafına ilerleyen bir nedenselliğin var olduğuna yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Bitcoin fiyatları ile öteki değişkenler ortasında manalı bir nedensellik ilgisinin var olduğuna dair rastgele bir bulguya ulaşılamamıştır.
Sonuç olarak, teknolojik ilerlemelerin ekonomik hayata tesiri, finansal piyasalarda esaslı değişimlere ve kripto paraların yükselişine taban hazırlamıştır. Klâsik para ünitelerini ve sirkülasyon prosedürlerini değiştirmeye yönelik bir eğilim gösteren kripto paralar, sundukları finansal özgürlük ve yüksek fiyat değişimleriyle yatırımcıları cezbetmektedir. Kripto para yatırımının, klâsik borsa yatırımlarını ve bilhassa Borsa İstanbul’u nasıl etkilediği sorusu üzerine yapılan çalışmalardan elde edilen bulgular, Bitcoin fiyatları ile borsa endeksleri ve Borsa İstanbul ortasında tam net münasebeti olduğunu göstermemektedir.
