İnsan sıhhatini en çok tehdit eden hastalıklar ortasında birinci sırada yer alan obezite ile ilgili araştırmalar hastalığın yıllar ilerledikçe arttığına işaret ederken kimi bilimsel çalışmaların, 2048 yılında ABD nüfusunun tamamının obez olacağı gerçeğini gözler önüne seriyor. Avrupa ve Türkiye’de de obezitede gidişat hiç iç açıcı değil, uzmanlar obezitenin birçok sıhhat sıkıntısını da beraberinde getirdiğini insanın hayat kalitesini düşürerek ömür müddetini kısalttığına dikkat çekiyor.
Obezite global boyutta bir sorun olarak halk sıhhatini tehdit ediyor. Bilhassa Covid-19 pandemisi periyodunda yükselişe geçen hastalığın en çok görüldüğü ülke dünya üzerinde Amerika Birleşik Devletleri olurken, bunu ikinci sırada Avrupa takip ediyor. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan ve 12 yıl süren MONİCA Projesi’nde, Asya, Afrika ve Avrupa’nın 6 bölgesi seçilerek yapılan araştırmalar sonucunda, 10 yılda obezite prevalansında yüzde 10 ila 30 oranında bir artış olduğu ortaya konuyor. ABD Kronik Hastalıkları Tedbire ve Denetim Merkezi (CDC) tarafından yapılan ABD Ulusal Beslenme ve Sıhhat Araştırması bilgileri, Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Müdürlüğü’nün resmi internet sitesinden yayımlanarak kamuoyuyla paylaşıldı.
CDC obezite hastalığında artışa işaret ediyor
Dünyada obezite en çok Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) görülüyor. ABD Kronik Hastalıkları Tedbire ve Denetim Merkezi (CDC) tarafından yapılan ABD Ulusal Beslenme ve Sıhhat Araştırması datalarına nazaran 2003 ve 2004 yılı aralığında obezite prevalansı erkeklerde yüzde 31,1, bayanlarda ise yüzde 33,2 olarak saptanıyor. 2005 ile 2006 yılları ortasında yapılan çalışmada ise bir evvelki araştırmaya nazaran oranlarda artış yaşandığı gözleniyor. Bu çalışmaya nazaran de obezite prevalansı erkeklerde 33,3, bayanlarda yüzde 35,3 olarak belirtilerek obezitede yaşanan artış ortaya konuyor.
Avrupa’nın obezite karnesi
Peki Avrupa’nın obezite ile imtihanından geçti mi? CDC’nin ABD Ulusal Beslenme ve Sıhhat Araştırması bilgilerine nazaran; Avrupa’da yetişkin insanlarda fazla kilolu yani obez olma prevalansı erkeklerde yüzde 32,79, bayanlarda yüzde 28-78 ortasında değiştiği vurgulanıyor. Obezitenin en yüksek olduğu ülkelere bakarsak araştırmada birinci sırada Arnavutluk, Bosna-Hersek ve İngiltere’nin İskoçya bölgesi olarak karşımıza çıkıyor. Araştırmada; Türkmenistan ve Özbekistan’da fazla kilolu olma prevalansının en düşük olduğu, bu ülkelerdeki obezite prevalansının erkeklerde yüzde 5-23, bayanlarda ise yüzde 7-36 ortasında değiştiğine işaret ediliyor.
DSÖ: Türkiye’de her 3 şahıstan 1’i obez
Türkiye’de de obezite hastalığında durum çok iç açıcı değil. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) obezite konusunda Türkiye’de her 3 bireyden birinin obez olduğunu vurguluyor. Halk Sıhhati Müdürlüğü tarafından paylaşılan datalara nazaran; obezite görülme sıklığı ülkemizde her geçen gün artış gösteriyor. Sıhhat Bakanlığı tarafından 2010 yılında yapılan, Türkiye Beslenme ve Sıhhat Araştırması ön çalışma raporuna nazaran; ülkemizde obezite sıklığı erkeklerde yüzde 20,5 iken bayanlarda yüzde 41,0 ortalama prevalans yüzde 30,3 olarak belirtiliyor. Metropol kent İstanbul ve Marmara bölgesi batı ve doğu olmak üzere obezitede başı çekiyor. İstanbul 33,0, Batı Marmara 30,7 ve Doğu Marmara 30,6 oranlarıyla ülkemizde obezitenin görülme sıklığının en çok tespit edildiği bölgeler. Marmara bölgesini yüzde 28,0 oranı ile Ege Bölgesi takip ediyor. Akdeniz, Batı-Orta Anadolu, Batı-Doğu Karadeniz bölgelerinde obezite sıklığı yüzde 30 ile 33,1 aralığında seyrediyor. Türkiye’de obezite sıklığının üstteki bölgelere nazaran daha az olduğu bölgeler ise Kuzeydoğu, Ortadoğu ve Güneydoğu Anadolu olarak belirtiliyor. Bu bölgelerde obezite görülme sıklığı oranı yüzde 20,5 ile yüzde 23,5 aralığında olarak ortaya konuyor.
Obezite çocukları da tehdit ediyor
Sağlık Bakanlığı, Hacettepe Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetik Kısmı ve Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından yürütülen Türkiye Beslenme ve Sıhhat Araştırması 2010 yılı sonuçları çalışma raporunda obezitenin çocukları da tehdit eden bir hastalık olduğu vurgulanıyor. Araştırmanın ön çalışma raporuna nazaran; Türkiye’de 0-5 yaş aralığında obezite görülme sıklığı ortalama yüzde 8,5. Erkeklerde yüzde 10,1 ve kızlarda yüzde 6,8. 6 ve 18 yaş kümesinde obezite görülme sıklığı ortalama yüzde 8,2 olarak belirtilirken bu oran erkeklerde yüzde 9,1 kızlarda 7,3 olarak ortaya çıkıyor. 0-5 yaş kümesinde fazla kilolu oranı yüzde 17,9 iken fazla kilolu ve şişman olanlar yüzde 26,4 olarak belirtiliyor. Bu yaş kümesi çocuklarda fazla kilolu ve şişman olanlar, fazla kilolulardan daha fazla. 6-18 yaş kümesinde ise durum yeniden birebir. Fazla kilolu olanlarda obezite sıklığı yüzde 14,3 olarak belirtilirken, fazla kilolu ve şişman olanlar yüzde 22,5 olarak tabir ediliyor.
Türkiye Sıhhat Araştırması’nda ‘obezite artıyor’ uyarısı
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 2019 yılında yapılan Türkiye Sıhhat Araştırması’nın datalarına nazaran, ülkemizde obez bireylerin görülme oranının yüzde 21,1 olduğuna işaret ediliyor. Yıllara nazaran artışların gözlendiği obezite görülme sıklığı konusunda TÜİK tarafından yapılan Türkiye Sıhhat Araştırması bilgileri, uzunluk kilo kıymetleri kullanılarak ortaya konulan beden kitle indeksi incelemelerinde 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranlarına dikkat çekiyor. Bu kategoride 2016 yılında 15 yaş ve üstü bireylerde obezite görülme sıklığı yüzde 19,6 iken, 2019 yılında bu oranın yüzde 21,1’e çıkarıldığı belirtiliyor. Cinsiyet ayrımına bakıldığında ise 2019 yılında bayanların yüzde 24,8’inin obez, yüzde 30,4’ünün obez öncesi, erkeklerin ise yüzde 17,3’ünün obez, yüzde 39,7’sinin obez öncesi olduğu ortaya konuluyor.
“Bilimsel çalışmalar 2048 yılında ABD’nin tamamının obez olacağına işaret ediyor”
Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Oktay Banlı, obezitenin bütün dünyada ve ülkemizde gitgide yayılan bir halk sıhhati sorunu olduğunu belirterek, obezitenin bedende çok ölçüde yağ birikmesi olarak tanımlanabildiğini lakin beraberinde de birçok hastalığa davetiye çıkardığını belirtiyor. Prof. Dr. Banlı, “Bu yalnızca bir estetik sorun değil, tıpkı vakitte yanında pek çok hastalığı da beraberinde getiren bir sıhhat sıkıntısıdır. Şeker hastalığı, hipertansiyon, uyku apnesi ve diz ağrıları üzere. Obezite ile birlikte oluşan bu yandaş hastalıklar hem hastanın hayat kalitesini çok düşürüyor hem de hayat mühletini kısaltır. Bireylerde obezite hastalığının görülme yaşı da gitgide düşüyor. Artık çocuklarda, ergenlerde, 20’li yaşlarda olan gençlerde çok fazla obez hastaya rastlamak mümkün. Bu artış süratiyle devam ederse Amerika’nın erişkin nüfusunun tamamının obez olacağına dair araştırmalar mevcuttur. Ülkemizde de her 3 şahıstan biri ve belkide ilerleyen 10 yıllar periyotlarında neredeyse erişkin nüfusunun yarısının obez olacağına dair çalışmalar var. Hem obezite yaşı gitgide düşüyor hem de sayısı gitgide artıyor. Obezite önümüzdeki 10 yıllarda önemli bir halk sıhhati sorunu olacak üzere görünüyor”dedi.
