Halk ortasında “Göz tansiyonu” yahut “Karasu hastalığı” olarak da bilinen glokom, birçok vakit sinsi bir formda ilerleyen göz rahatsızlığıdır. Aile hikayesinin ve ileri yaşın en önemli risk faktörü olduğu bu hastalıkta uygulanacak tedavilerle glokomunun ilerlemesinin önüne geçilebileceği lakin meydana gelen hudut tahribatının düzeltilemeyeceği bilinmelidir. Bu sebeple glokom hastalığında erken teşhis konulması ve rutin denetimlerin aksatılmaması büyük kıymet taşır. Memorial Ankara Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Koray Gümüş, glokom ile ilgili bilgi verdi.
Hasar kalıcı hale gelebilir
Göz içi basınç yüksekliğine bağlı olarak meydana gelen görme sonunun ilerleyici tahribatı olan glokom, kimi durumlarda göz içi basıncı olağan bedellerde olan bireylerde de görülebilmektedir. Genetik nedenlerle oluşabilen glokomun en önemli nedeni beğenilen bulunan drenaj kanallarının tıkanması yahut birtakım yapısal bozukluklar sonucunda fonksiyonelliğini kaybetmesidir. Oluş düzeneğine, ortaya çıkış vaktine ve gözün yapısına nazaran farklı formda sınıflandırılan glokomun en çok rastlanılan tipi ise “açık açılı” glokom olmaktadır. Toplumun yaklaşık yüzde 1’inde ve daha çok 40 yaş üzerinde ortaya çıkan açık açılı glokomda, göz içi basıncının artış suratı nispeten yavaş olur ve hasta bunun farkına geç vardığı için oluşan hasar kalıcı hale gelir.
Glokom krizi acil müdahale gerektirir
Diğer bir cins olan ve glokom krizi olarak da bilinen “Dar açılı” glokomda ise göz sıvısının dışa akışındaki ani duraklamaya bağlı olarak göz içi basıncı süratli bir biçimde yükselir. Bu hastalarda şikayetler ani ve bariz olur. Göz tansiyon krizi olarak da bilinen bu duruma acil müdahale edilmesi gerekir. Aksi halde hastalarda kalıcı körlük oluşur.
Yetişkinlerde hiçbir bulgu vermeden sinsi bir biçimde ilerleyebilir
Glokom belirtileri çocukluk ve yetişkinlik çağında farklı formda görülür. Çocukluk çağında ortaya çıkan glokomun en yaygın belirtisi kornea çapının olağandan geniş olması, ışığa hassaslık ve göz sulanması olurken; yetişkinlerde ise birden fazla vakit belirti görülmez. Görme sonlarında yaklaşık yüzde 50 hasar meydana gelmeden yani başlangıç devrinde hiçbir bulgu vermeden sinsi bir formda ilerleyebilir. Fakat göz tansiyonu çok yükseldiğinde birtakım hastalarda şiddetli ağrı, kusma, kızarıklık ve görme azalması üzere belirtiler görülebilir. Bu durum acil müdahaleyi gerektirir.
Erken teşhis kalıcı körlükten kurtarır
Glokomun görme hudutlarında meydana getirdiği tahribatın geri dönüşü olmadığından hastalığın erken teşhisi büyük öner taşır. Bu sebeple 40 yaş üzerindeki şahısların yılda bir sefer, aile hikayesi olanların ise 6 ayda bir kesinlikle rutin göz muayenesi yaptırması gerekmektedir. Hastalığın geç teşhis edilmesi telafisi mümkün olmayan görme kayıplarına ve körlüğe neden olabilmektedir.
İleri yaş ve aile hikayesi teşhis koymaya yardımcı olur
Glokom hastalığının en kıymetli risk faktörleri ortasında aile hikayesi ve ileri yaş bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, göz içinde psödoeksfoliasyon gerecinin bulunması da değerli bir glokom risk faktörüdür. Hastalarda diyabet, sistemik hipertansiyon, uyku apnesi mevcudiyeti ve sigara tüketimi de glokomla alakalı olabilmektedir. Teşhis konulmasında aile hikayesi kıymet taşımaktadır. Fakat yapılacak testler ile bu hastalık belirlenebilir.
Tedavi glokom çeşidine nazaran farklılaşıyor
Açık açılı glokom hastalığının tedavisinde göz içi basınç düşürülerek, görme sonundaki tahribatın ilerlemesi durdurulur yahut yavaşlatılır. Tedavide yer alan ilaçların kesinlikle hekim denetiminde ve ömür uzunluğu kullanılması gerekmektedir. Topikal ilaç tedavisinin kâfi olmadığı durumlarda lazer ya da farklı cerrahi tedaviler de uygulanabilmektedir. Dar açılı glokomun tedavisi is acil ve farklıdır. Kriz çoğunlukla öncelikle tıbbi müdahale ve akabinde cerrahi tedavi gerektirir. Glokom tedavilerinin tümünün hedefi gözün mevcut durumunu korumaktır.
Yapılan tüm tedavilerde hedef gözün var olan durumunun korunmasıdır. Tedaviler ile glokom hastalığında oluşmuş hasarın düzeltilemeyeceği, lakin vaktinde yapılan tedavi ile gelecekte oluşabilecek hasarların önüne geçmenin mümkün olabildiği unutulmamalıdır. Bu sebeple rutin göz muayeneleri ve takip ihmal edilmemelidir.
Suya dalma ve bedeni zorlayan kimi hareketler glokomu makûs tarafta etkileyebilir
Sağlıklı bedende glokomun kötüleşme suratı yavaşlayacağı için hastalara spor yapılması önerilir. Lakin pigment dispersiyonu sendromu ve bunun sonucu gelişecek pigment glokomu ismi verilen özel bir glokom tipinde hastaların ağır sporlardan kaçınması gerekmektedir. Hastalar spor yapmadan evvel sahip olduğu glokom çeşidini kesinlikle hekimine sormalıdır. Ayrıyeten dalma sporu ve bedeni zorlayan kimi hareketler (örneğin kimi yoga pozisyonları) göz içi basıncını artırarak glokoma olumsuz tesir edebilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
