Sağlık ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikasi (SES) İdare Şurası banka promosyonları ile ilgili açıklamada bulundu. Promosyon probleminin milyonlarca kamu işçisinin gündemini hala meşgul etmeye devam etmekte olduğuna dikkat çeken SES Genel Merkezi açıklamasında, “Her ne kadar yetkili sendika bir gayret yürütmediği halde iktidarla birlikte hareket etmenin verdiği avantajla bu mevzuyu çözdüğünü, biz sıhhat işçilerine müjdelemiş ise de; Her zamanki üzere fiili ve legal çabanın önünü keserek sermayenin önüne kalkan olmuş ve yeni mağduriyetlere de imza atmıştır. Yapılan promosyon protokolleri süratlice hazırlanmış, bizlerden gelen tenkitler göz gerisi edilmiş ve tekliflerimiz dikkate alınmamış, oldu bittiyle maaş promosyonu 25.200 TL kısmı hesaplara yatırılacak geri kalan ölçü ise para puan olarak kredi kartlarına yüklenecek denilmişti” dedi.
“Eşitlik Unsuruna Aykırıdır”
İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürlüğünün ve öbür Vilayet Sıhhat Müdürlüklerinin yaptığı protokollerdeki durumlarına dikkat çeken SES Genel Merkezi yazılı açıklamasında şu cümlelere yer verdi: “İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürlüğü ile T.C. Ziraat Bankası ortasında imzalanan “Maaş Ödeme Protokolü” Promosyon başlıklı protokolün 16. Hususunun 3. fıkrasında “15.01.2023 tarihinden itibaren 1.800- TL Bankkart lira yüklemelerine başlanacak olup birinci ödemeden 6 ay sonra 1.000-TL, ikinci ödemeden 6 ay sonra 1.000-TL daha kredi kartlarına Bankkart lira ödemesi yapılacaktır” denilerek Bankkart lira yüklemelerinin ne halde yapılacağı açıklanmıştır. Ama bu unsur eşitlik unsuruna, Uygar Hukuk ve Borçlar Hukukunun kontrat serbestisi unsuruna açıkça alışılmamıştır. Şöyle ki; 15.01.2023 tarihinden sonra birtakım işçinin evvel kredi kartlarına Bankkart lira yüklenmiş, daha sonra bu fiyatlar çalışanın banka kartlarına aktarılmış, daha sonra tekrar kredi kartlarına aktarılmıştır. Bu süreçte Ziraat Bankası kredi kartı sahibi olmayan ya da icra borcu bulunduğu yahut kredi kartı verilmesine pürüz durumları bulunduğu ya da bankanın rastgele bir sebeple kredi kartı vermediği çalışana protokol kapsamında taahhüt edilen 1.800- TL Bankkart lira yüklemesi yapılmamış olup, mağduriyet yaşayan şahısların Bankaya yaptığı müracaatlarda bireylere Banka tarafından “kredi kartlarının bulunmadığı” gerekçesiyle Bankkart Lira yüklenmeyeceği bilgisi verilmiştir.”
“Açık İsteklerin Alınmadığı Mukaveleler Düzenlenemez”
Sözleşme yapma özgürlüğünün kişinin dilediği kişi ile mukavele yapabilmesini ve (tip mukaveleler istisna olmak üzere) kontrat hususlarının tarafların özgür iradeleri ile müzakere ve kabul edilmesi gereğini tabir edeceğine dikkat çeken SES İdare Şurası, “Hiç kimse istemediği bir kontrat yapmaya ve kredi kartı kullanmaya zorlanamayacağı üzere, kurumlar da bireyleri temsilen onların iradesini yansıtmayan, açık isteklerinin alınmadığı kontratlar düzenleyemezler. Anayasanın eşitlik unsuru yönetimin uymakla yükümlü olduğu temel unsurlardan biri olup “kredi kartı sahibi olmayan işçiye Bankkart lira yüklenmemesi” sonucunu doğuran bir unsurun protokolde yer alması protokolü Anayasanın 10. hususuna alışılmamış hale getirmektedir” dedi.
“Eşitlik Unsuruna Terslik Kontrattan Çıkarılmalı”
Tarafların kontratın konusunu belirlemede ve mukavele düzenlemede özgür olmaları, mukavelenin emredici hukuk kurallarına, kişilik hakkına, kamu sistemine ya da ahlak ve adaba, âlâ niyet kurallarına alışılmamış bir mukavele yapabilecekleri manasını taşımayacağının belirtildiği yazılı açıklamada, “Dolayısıyla Anayasa’nın eşitlik unsuruna karşıtlık taşıyan bu unsurun kontrattan çıkarılması gerekmektedir. Uygulamalardan görüldüğü üzere “Bankkart Lira” çalışanın sahip olduğu “Bankkart” lara yani bankamatik kartlarına da yüklenebilmektedir. Ayrıyeten Ziraat Bankasının reklamlarında “Bankkart”lar; banka kartı ve kredi kartının birebir kartta birleştiği kart” olarak tanımlanmaktadır. Kaldı ki talep edildiği halde banka tarafından kredi kartı verilmeyen işçiye, şahısların kredi kartı özelliği bulunan Bankkartları bulunduğu halde tekrar birebir banka tarafından, kredi kartı sahibi olmadıkları gerekçesiyle Bankkart Lira verilmemesine sebep olacak biçimde protokol düzenlenmesi yönetimin sahip olmadığı bir yetkinin kullanılması (yetki gasbı) niteliğindedir” cümleleri yer aldı.
“Mülkiyet Hakkının İhlali Kelam Konusudur”
“Protokol ile düzenlenmesine ve bu meblağların şahısların Bankartlarına yüklenme imkanı bulunmasına karşın Bankanın türel bir münasebet olmadan hak sahiplerinin bu fiyatlardan yararlanmalarının engellenmesi örnek AYM kararlarında belirtildiği üzere Anayasa’nın 35. hususunda garanti altına alınan mülkiyet hakkının ihlali sonucunu da doğurmaktadır” diyen SES, “Türk bankacılık bölümünün düzenlemesinden 5411 sayılı Bankacılık Kanunu çerçevesinde BDDK sorumludur ve 5464 sayılı Banka ve Kredi Kartları Kanunu yeterince de misyon ve sorumlulukları muhakkak olan bu kurumun ve Rekabet Kurumu’nun bir kamu bankası lehine haksız rekabet oluşturan bu uygulaması karşısında harekete geçmesi ve haksız rekabeti önleyici müdahalede bulunması gerekli ve mecburidir. Üstte sayılan sebeplerle “Bankart” larına “Bank kart Lira” yüklemesi yapılmayan işçinin mağduriyetinin acilen giderilmesinin sağlanması, aksi halde protokolün iptal edilmesi ve şahısların mülkiyet hakkının ihlali sonucunu doğuracak formda protokol düzenleyen işçi hakkında tazminat ve ceza sorumluluğuna gidilebileceği hususu Kamuoyunun bilgisine ve değerlendirmelerine hürmetle duyururuz” mevzularına dikkat çekti. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
