Sağlık Bakanlığı tarafından 2022 yılında hayata geçirilen Eskişehir, Karabük ve Kırşehir’de pilot olarak uygulanmaya başlanan Aile Diş Hekimliği Projesi’nin bu yıl tüm ülke geneline yayılması bekleniyor. 2-12 yaş ortası çocuklar ile başlanan pilot uygulama ile ilgili Bilim Sıhhat Haber Ajansı’nın sorularını yanıtlayan Türk Diş Tabipleri Birliği Lideri Tarık İşmen, projenin amacına ulaşması için toplum farkındalığının artırılması, muayenehane diş doktorlarıyla ortak çalışma yapılması gerektiğine işaret etti.
TDB: Aile Diş Hekimliği’nde Kamu-Özel İştiraki OlmalıKoruyucu hekimlikte Aile Hekimliği Projesi’nin akabinde artık de Aile Diş Hekimliği projesi hayata geçirildi. Türkiye geneline yayılacak olan projede her mahallede aile hekimlikleri üzere aile diş hekimliği ünitelerinin açılması planlanıyor. Sıhhat Bakanlığı 2022 yılında proje için startı verdi. Eskişehir, Kırşehir ve Karabük olmak üzere üç vilayette Aile Diş Hekimliği pilot uygulaması başlatıldı. 2-12 yaş çocuklara gözetici diş hekimliği hizmetinin verilmesi ile başlanan projeye iştirakin az olduğu, kamuoyunun daha çok bilinçlendirilmesi gerektiği gözlendi. Proje ile ilgili Sıhhat Bakanlığı takımlarına danışmanlık dayanağı veren Türk Diş Tabipleri Birliği (TDB) ile bu yıl tüm ülke genelinde uygulanmaya başlanması planlanan Aile Diş Hekimliği hakkında bilgi aldık. Türk Diş Tabipleri Birliği Genel Lideri Tarık İşmen, BSHA’ya projenin hayata geçirilmesi ile gözlemledikleri eksileri ve artıları kıymetlendirdi.
“Aile Diş Hekimliği Farkındalığı artırılmalı”
Türk Diş Tabipleri Birliği olarak, aile hekimlikleri üzere aile diş hekimliği uygulamalarını desteklediklerinin altını çizen TDB Genel Lideri Tarık İşmen, “Ağız diş sıhhati alanında esirgeyici hekimliğin bir devlet siyaseti haline gelmesi ve aslında tüm partilerin de bunu sıhhat programlarına koymalılar diye düşünüyoruz.Geçmişte bununla ilgili bütün siyasi partileri bilgilendirdik. Sıhhat Bakanlığı ile de bu bahis hakkında talebimiz olduğunu iletiyorduk. 2022 yılında yurt dışından bulunan bir fon ile 3 vilayette ve 12 ilçede pilot uygulama başladı. Eskişehir, Kırşehir ve Karabük vilayetlerinde eylül ayında başlayan çalışmada kimi eksiklikler var. Vatandaşların ilgisinin az olduğu gözlendi. Vatandaşların kollayıcı ağız diş sıhhati ünitelerine daha çok gönderilmesini daha da artırmak gerekiyor. Bunun azlığı bizim için bir külfettir. Proje 12 yaş kümesi çocuklara uygulandı. Sayın Bakanımızda bunu mecliste müjde olarak duyurdu. 2023 te bütün Türkiye’de yapılacağını söz etti. Fakat buradaki eksiklik bu işi en düzgün bilen Türk Diş Doktorları Birliği’nin bahse daha fazla dahil edilmiyor olmasıdır” dedi.
“Aile Ağız Diş Sıhhati Merkezleri reçete yazılan merkezler olmamalı”
Projenin başlangıç kademesinde Sıhhat Bakanlığı’nın TDB’den danışmanlık aldığını, projenin oluşmasına 3 TDB’li diş tabibin bilimsel dayanak verdiğinin altını çizen İşmen şunları söyledi: “Projenin yaygınlaşması ve kalıcı olması gerekiyor. Ancak aile hekimliği üzere olmamalıdır. Bu çok yanlışsız değil zira aile hekimliğinde yaşanan ezalar bu alanda da yaşansın istemiyoruz. Bu işin mali ve idari boyutu kesinlikle Sıhhat Bakanlığı tarafından karşılanmalıdır. Aile doktorlarına 3-4 bin kişi bağlanarak doktorlar reçete müellif pozisyona geldi. Aile Diş Hekimliği projesinde bu türlü bir şey yaşansın istemeyiz. Daha dikkatli ve daha derinlikli bir proje haline dönüştürülmesi gerekiyor.”
TDB: Aile Diş Hekimliği’nde Kamu-Özel İştiraki Olmalı“Aile Diş Hekimliklerine müracaat oranları çok düşük”
Pilot olarak uygulanan projede müracaatların ilginin azlığına dikkat çeken TDB Genel Lideri Tarık İşmen, “Başvuru oranları çok düşük. Pilot vilayetlerdeki müracaat oranı yüzde 6 civarındadır. 2-12 yaş maksadında gitmesi gereken şahısların yüzde 90’ı gitmemiş demek oluyor. Duyurunun, kamuoyu bilgilendirmesinin uygun tesirli bir formda yapılması gerekiyordu. Halk tarafından kesinlikle bir süreç yapılması beklentisi var. Esirgeyici hekimlik demek; hami gereçleri, ağız diş ve bakımını ebeveyne ve çocuğa öğretmek demektir. Bu projede kamu-özel işbirliği olması gerektiği kanaatindeyiz” diye konuştu.
Koruyucu hekimlikte Kore örneği
Avrupa-Türkiye kıyaslaması yapan TDB Genel Lideri İşmen, “Avrupa ile ülkemizi karşılaştırdığımızda, bir bir buçuk olan kişi başı sorun sayısı bizde altı civarında. Bu datalar gelecekte çocukların diş kayıplarına, yaşanan diş kayıplarına bağlı olarak daha büyük sorunların ortaya çıkmasına ve bunların tedavisi için de çok daha büyük harcamalara gereksinim duyulcağına işaret ediyor. Esirgeyici hekimlik ile Kore 1 dolar harcayarak 50 dolarlık kar ettiğini söz ediyor. 1 dolarlık yatırımla gelecekte 50 dolarlık devlet karı kelam konusu” vurgusunda bulundu.
“Aile Diş Hekimliği Projesi’nde kamu-özel iştiraki önemli”
TDB Genel Lideri Tarık İşmen, son olarak Aile Hekimliği Projesi’nde kamu-özel birlikteliğinin değerli olduğunu düşündüklerini, mahallerde aile hekimlikleri üzere bir yaygınlaşmanın çok sonuç vermeyeceğini tabir etti. İşmen kelamlarına şöyle devam etti: “Çocukların ağzında çürük var bu çürüklerin tedavi edilmesi ve hami uygulamanın yapılması gerekiyor. İşte tam burada kamu ve özelin paydaşlığı konusu devreye giriyor. Evvel çocukların çürükleri tedavi edilecek. Bu çürükler ağızdan uzaklaştırılacak. Daha sonra esirgeyici gereçler uygulanacak. Risk kümesinde ise 3 ayda bir, değilse 6 ayda bir denetim edilerek flor uygulaması yapılacak. Ve böylelikle kalıcı dişlerin ziyan görmesi engellenecek. Süt dişleri daha uzun ve sağlıklı bir biçimde ağızda kalacağı için altından gelen daima dişler de daha sağlıklı bir halde çıkacaklar. Bu mevzunun finansmanı değerli. Bu finansman kesinlikle kamu eliyle karşılanmalı muayenehanelerden bu biçimiyle bir hizmet alımı olmalı. Her bölgede her ilçede her mahalle de diş doktoru var. Muayenehane diş tabipleri aslında o bölgedeki insanların aile diş tabipleri üzeredirler. Bunun devreye sokulması gerekiyor. Gözetici hekimlik sunmak isteyen meslektaşlarım bölgede kendilerine bağlanacak 1500-2000 çocuğu yıl içerisinde daima denetim edip, durum tespiti yaparak ve daima esirgeyici süreçler uygulayarak gelecekte daha sağlıklı bir toplum yaratabilir” (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
