Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve birçok vilayetimizi etkileyen zelzele ülkemizi derinden yaraladı. Bölgede yaşayanlar fizikî ve ruhsal açıdan önemli biçimde etkilendi. Bilhassa çocuklar bu süreci daha kuvvetli atlatıyor. Bahse ait Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) Rehberlik ve Ruhsal Danışmanlık Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilge Uzun tavsiyelerde bulundu.
Depremzede çocukların öncelikle fizikî güvenliğin sağlanması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Bilge Uzun, olumsuz durumlarda çocukların hislerini daha ağır yaşamakta olduğunu ve yetişkinlere göre daha telaşlı hissetmekte olduklarını vurguladı. Zelzelede ebeveyn kaybı olması halinde haberin çocuğa en uygun ve en kısa vakitte iletilmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Bilge Uzun hususa ait: “Afet sonrasında çocukları dinlemek ve hislerini onaylamak kıymetlidir. Çocukların zelzeleden sonra pek çok soruları ve telaşları olabilir. Hisleri ve kaygıları hakkında konuşmaları için onları cesaretlendirmek ve onları yargılamadan dinlemek önemlidir” dedi.
“MEVCUT DURUMU İNKÂR EDEN TELAFFUZLARDAN UZAK DURULMALIDIR”
Yapılması gereken birinci şeyin çocukların en temel muhtaçlığı olan fizikî güvenliklerinin sağlanması olduğunu söyleyen Prof. Dr. Bilge Uzun bahse ait şunları ekledi: “Deprem riski devam eden bölgelerde çocuğu tehlikeden uzak, inançlı bir yerde tutmak kıymetlidir. Afet sonrasında çocukları dinlemek ve hislerini onaylamak gerekir. Çocukların zelzeleden sonra pek çok soruları ve telaşları olabilir. Hisleri ve tasaları hakkında konuşmaları için onları cesaretlendirmek ve onları yargılamadan dinlemek değerlidir. Çocuklarla irtibat kurarken ‘Bir şey yok, hiçbir şey yok, korkma, sakin ol’ üzere mevcut durumu inkâr eden telaffuzlardan uzak durulmalıdır. Çocuğa neler olduğu basitçe açıklanmalı ‘Deprem oldu, meskenimiz hasar aldı, artık güvendeyiz’ üzere kısa ve somut tabirlerle durum açıklanmalıdır.
“TRAVMA KONUSUNDA ÇALIŞAN UZMANLAR MÜDAHALE ETMELİ”
Çocukların etrafta neler olduğunu ve ne yapması gerektiklerini ebeveyne ya da yakınındaki yetişkine bakarak karar verdiğine değinen Uzun, “Ebeveynler ya da çocuğun yanında olan yetişkinler kendi korkularını denetim etmelidir. Çocuklar hislerini sözel olarak tabir edemeyebilirler. Hislerini tabir edebilmeleri için sanat, müzik yahut öbür yaratıcı etkinliklerle durumu ve hislerini söz etmeye teşvik etmek kıymetlidir. Uyumakta, yemek yemekte zorlanıyorsa yahut bilhassa kaygılı yahut içine kapanık tutumlar sergiliyorsa, travma konusunda uzmanlaşmış bir ruh sıhhati uzmanından profesyonel yardım almayı düşünmek hakikat olacaktır” dedi.
“ÇOCUKLARA UYGUN TAKVİYE SAĞLANIRSA GERİLİMLİ OLAYLARI ATLATIRLAR”
Çocukların tabiatları gereği hem kırılgan hem dirençli olduğunu ve uygun takviye sağlandığında gerilimli olayları atlattıklarını söyleyen Prof. Dr. Bilge Uzun, Çocukların olumsuz ömür tecrübeleri karşısında esnek ve güçlü olma maharetini arttırmak için öncelikle ebeveynlerin his idaresi marifetlerinin kâfi olmasının kıymetine değindi. Akabinde çocuklara sarsıntının nasıl anlatılması gerektiğini açıkladı: “Doğrudan ya da dolaylı olarak zelzeleye maruz kalmış çocuklara sarsıntıya ait şuur kazandırırken gelişim seviyesinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. On yaşından daha küçük çocuklara, zelzelesi tanımlarken gereğinden fazla detaya girmemek, anlayabileceği somut tabirler kullanmak, yalın ve kolay bir lisan kullan değerlidir. ‘Büyük bir sarsıntı oldu. Bu sarsıntının şiddetinden konutumuz hasar gördü. Hepimiz hâlâ şoktayız. Sen de sarsıldın fakat daima yanında olacağız’ gibisi sözler kullanılabilir.
“AFETLER, BİLİNÇALTINA SIKIŞMIŞ TRAVMALARI TETİKLEYEBİLİR”
Afetler, daha evvel yaşanmış ve hatırlanmasa da bilinçaltına sıkışmış travmaları tetikleyebileceğini söyleyen Uzun, “Göçük altında kalma telaşı, mevt derdi, çaresizlik ve güçsüzlük hissi ağır bir biçimde yaşanabilir. Olumsuz kanılar zihni meşgul etmeye başlayabilir. Daima olarak muhtemel zelzele kanıları, bu kanıları ağır bir biçimde paylaşma muhtaçlığı, sarsıntıya dair haberleri takip etme muhtaçlığı oluşabilir. Bu yüzden travmaya maruz kalan çocuklarda telaş, donakalma, yerinde duramama, dikkat eksikliği, zihinde bulanıklık, ne yapacağını bilememe, ortamdan kopuk hissetme, inançsız hissetme üzere durumlar meydana gelebilir. Afetler, daha evvel yaşanmış, hatırlanmasa da bilinçaltına sıkışmış travmaları da tetikleme riski taşır. Zelzelenin üzerinden geçen vakte karşın çocuklarda dikkatini toplama, organize olma, kendini günlük akışa bırakma ya da işe odaklanamama ve hafıza ile ilgili meseleler yaşanıyorsa bir uzmana danışılmalıdır” dedi.
“HEDEF VE HAYALLERİ HALA GERÇEKLEŞTİREBİLECEKLERİNİ SÖYLEMEK ÖNEMLİDİR”
Depremde fizikî olarak ziyan gören çocukların ruhsal sıhhatine ait değerli ikazlarda bulunan Prof. Dr. Bilge Uzun, “Depremde bir uzuv kaybetmek, çocuklar için travmatik ve hayatı değiştiren bir tecrübedir. Çocuğun fizikî muhtaçlıklarının karşılandığından ve gerekli tıbbi bakıma erişebildiğinden emin olunması gereklidir. Uzvunu kaybetmiş çocuklarda sıkıntı, öfke, hayal kırıklığı ve keder üzere bir ağır hisler olağandır. Bu nedenle onların güçlü yanlarına ve yeteneklerine odaklanmalarına yardımcı olup maksatlarını ve hayallerini hâlâ gerçekleştirebileceklerini bilmelerini sağlamak kıymetlidir. Çocukların hislerini tabir edebilmeleri için sanat, müzik yahut başka yaratıcı etkinliklerle durumu ve hislerini söz etmeye teşvik etmek önemlidir” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
