Depremzede bayanların sahip oldukları sorumlulukların da tesiriyle felaketten çok daha fazla etkilendiğini belirten uzmanlar, bayanların bu devirden en az hasarla çıkması için yapılması gerekenlere işaret ediyor. Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, ömrünün bir emeli olmasının, diğerleri için deva olmanın, üstelik bunu yokluk ve kısıtlı imkânlara karşın yapmaya çalışmanın bir yandan çok zorlayıcı olmakla birlikte öbür yandan depresyondan kollayıcı bir rol de oynayabildiğini söyledi. Demirsoy’a nazaran bayanların süreksiz bile olsa zelzeleden sonra barındıkları yerde bir hayat tertibi oluşturması, kendi ailesinin yemeğini ve yaşadığı yerin paklığını yapabilir duruma gelmesi ruhsal olarak düzgünleşme sürecini başlatacak.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü münasebetiyle yaptığı açıklamada bilhassa depremzede bayanların yaşadığı travma ve baş etme yollarına ait değerlendirmede bulundu.
Kadınların yükü daha da ağırlaştı
Bu devirde depremzede bayanların yükünün daha da ağırlaştığını söyleyen Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, “Deprem bayan, erkek, çocuk her yaştaki insanı derinden etkilemekle birlikte bayanlar için zorluk çok daha fazla. Bayanlar ailedeki öteki üyelerin, varsa engellilerin, yaşlıların bakımından birincil derecede sorumlular. Bakım verme sorumlulukları onların yaşadığı zahmetleri daha da ağırlaştırıyor. Meskenini, eşyalarını, tertibini kaybetmekten dolayı kendi temel fizikî gereksinimlerini bile zahmetle karşılarken bir yandan da bakımından sorumlu olduğu bireyleri korumak, kollamak durumundalar. Bakımından sorumlu olduğu engelli yahut yaşlı bir birey, ya da küçük bebeği varsa bunun getirdiği hareket kısıtlılığı şartlarını daha da ağırlaştırıyor. Yemeğe, suya erişmek, yardım gereçleri için sıraya girmek üzere işleri yapmaları gerektiğinde onları bırakıp bunu yapabilmeleri farklı bir zorluk.” diye konuştu.
Yaşamın bir hedefi olması, depresyondan koruyabilir
Depremzede bayanların bir yandan kayıplarının acısını yaşamaktayken bir yandan da başkalarına bakım vermek ve tekrar bir hayat sistemi kurmak durumunda olduklarını tabir eden Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, “Yaşamının bir hedefi olması, öbürleri için deva olmak, üstelik bunu yokluk ve kısıtlı imkânlara karşın yapmaya çalışmak bir yandan çok zorlayıcı olmakla birlikte öbür yandan depresyondan hami bir rol de oynayabiliyor. Büyük bir felaket yaşandı ve beşerler yalnızca konutunu, eşyalarını, hayat sistemini değil ailesini, akrabalarından, arkadaşlarından sevdikleri şahısları kaybetti, kendi kaybı olmasa bile kaybedenlerin acısını yakından yaşadı.” dedi.
Şok ve tasa yaşamak doğal reaksiyonlardır
“Kayıp duygusu ezici bir yaşantıdır lakin her vakit hastalık boyutunda travmaya yol açmaz” diyen Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, “Kayıpların akabinde birtakım bedensel, duygusal, davranışsal meşakkatlerin hissedildiği, depresif duygulanımların görüldüğü bir yas süreci yaşanır. Yaşadığımız bu büyük felaketin akabinde birinci bir iki ayda yaşanan şok, korku ve panik hisleri, uyku bozuklukları, hüzün, acı, öfke üzere hisler, düşünme ve karar verme zahmetleri, hastalık olarak görülmemelidir. Bunlar hayatın doğal akışını bozan, kesintiye uğratan harika duruma gösterilen doğal reaksiyonlardır, hastalık sayılmaz. Fakat sarsıntı üzere doğal afetlerle yaşanan ani ve dehşet verici kayıpların akabinde travmatik bir yas süreci yaşanması ve birtakım psikiyatrik rahatsızlıkların gelişmesi riski de fazladır.” ikazında bulundu.
Üzüntü ve depresyonda niyet biçimi farklılık gösteriyor
Doğal afetler sonrasında en sık görülen hastalık tablosunun TSSB (Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu), ikincisinin de majör depresyon olduğunu tabir eden Çiğdem Demirsoy, “Kayıplara bağlı olarak derin bir ıstırap, ıstırap duygusu bu süreçte doğaldır ve her keder depresyon değildir. Hüzün üzere, acı duygusu da yas sürecinin olağan bir kesimidir. Bu hislerden kaçmaya çalışmak ahenk sağlamayı güçleştirir ve sıhhatsiz sonuçlar doğurur. Hüzün hissine eşlik eden fikir ‘Yaşamım değişti ve bir daha tıpkı olmayacak’ şeklinde iken depresyondaki fikir formu ‘Yaşamımın bundan sonra bir manası, kıymeti yok’ halindedir.” dedi.
Bir ömür sistemi oluşturulması düzgünleşme sürecini başlatacak
Depremzede bayanlara bu devir için tavsiyelerde de bulunan Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, “Depresyondan korunmak için imkânlar çerçevesinde hayat rutinlerini oluşturmaya çalışmak, felaketten evvelki hayat emellerini kendine hatırlatmak ve bunlarla ilgili davranışlara yavaş yavaş geri dönmek yardımcı olacaktır. Bayanların süreksiz bile olsa zelzeleden sonra barındıkları yerde bir hayat tertibi oluşturmaları, kendi ailesinin yemeğini, yaşadığı yerin paklığını yapabilir duruma gelmeleri ruhsal olarak güzelleşme sürecini başlatacaktır. Kurumlar tarafından yapılan yardımlarda da bunu sağlayabilecekleri imkânları sunabilmek değerlidir.” diye konuştu.
İki ay geçmesine karşın şikayetler azalmıyorsa dikkat!
Şikayetlerin azalmaması halinde uzmana danışılması tavsiyesinde bulunan Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, “İki ay geçtiği halde telaş kaygı ve öfke üzere hisler azalmadan devam ediyorsa, uyku bozuklukları, kâbuslar sık yaşanıyorsa, travmatik anıların tekrar tekrar gözünün önünde canlanması üzere durumlar yaşanıyor ve çaresizlik, ümitsizlik, boşluk hissi üzere hislerle felaketten evvelki fonksiyonelliğine yavaş yavaş geri dönmeye başlanamadıysa kesinlikle bir uzman ile görüşülmelidir.” tavsiyesinde bulundu.
Travmayı aşabilmek için bu tavsiyelere kulak verilmeli
Uzman Klinik Psikolog Çiğdem Demirsoy, yaşanan bu ağır travmayı aşabilmek için dikkat edilmesi gerekenleri de şöyle sıraladı:
- Kayıpların yokluğu ile yaşamaya ahenk sağlayabilmek ve güzelleşmek için kendine vakit tanımak.
- Üzüntü ve acı üzere hisleri hissetmek ve yas tutmak için kendine müsaade vermek.
- Yaşadıklarını konuşmak, paylaşmak.
- Duygusal olarak hassas periyottayken yemek, uyku üzere gereksinimlerini ve fizikî sıhhatini ihmal etmemek.
- Belirsizlikleri ortadan kaldırmak için kimi ömür rutinleri oluşturmak.
- İyileşme ve başa çıkma sürecini geciktirebilecek, olumsuz etkileyecek alkol, unsur, sigara üzere uyuşturucu düzeneklerden kaçınmak.
- Yıkım ve kayıplarla ilgili haberler maalesef televizyonlarda daima yayınlanıyor, travmatik olayı tekrar tekrar yaşamaya yol açtığı için bunları izlemeyi sınırlamak.
- Ailesine bakım verirken tükenme noktasına gelmeden yardım isteyebilmek.
- Bu süreçte taşınmak iş değiştirmek üzere değerli ömür kararları vermekten kaçınmak.
- Günlük sorumlulukları ve rutinleri sürdüremediğini, süreğen külfet ve ümitsizlik hisleri içinde olduğunu fark ettiğinde bir ruh sıhhati uzmanı ile görüşmek.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
