200’den fazla tipi saptanan ve yalnızca insanları enfekte eden HPV’nin (Human Papilloma Virus) düşük riskli tipleri el, ayak ve genital bölgede siğillere neden olurken, yüksek riskli tipleri ise rahim ağzında lezyonlara ve rahim ağzı kanserine neden oluyor. Tüm dünyada cinsel yolla bulaşan hastalıklar ortasında birinci sırada yer alan HPV, Batı toplumlarında cinsel istikametten etkin olan bayanların yaklaşık yüzde 70’inin en az bir kere hayatına giriyor. HPV DNA ve Smear testleri teşhiste büyük değer taşırken, olumlu çıkan şahıslara uygulanan kolposkopi tekniği ile de kansere neden olabilecek lezyonların belirlenmesi sağlanabiliyor. Hastalığın lezyonlarına yalnızca tedavi uygulanabilirken, alınacak tedbirlerle bu hastalığın bulaşma riski de düşürülebiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Jinekolojik Onkoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Murat Öz, HPV enfeksiyonu ve alınacak tedbirler ile ilgili bilgi verdi.
Bulaşma en sık cilt teması ile gerçekleşir
HPV’nin en sık bulaş yolunu cilt teması oluşturmaktadır. Dezenfektanlara karşı da canlı kalmayı başarabilen HPV, genital organlara temas eden eşyaların ve giysilerin ortak kullanımı sonucunda da diğerine geçebilmektedir. Bulaşmaya neden olan öteki bir durumu da gebelik sürecinde annede bulunan etkin genital HPV enfeksiyonunun, olağan doğum sırasında bebeğe geçişi oluşturur.
Genellikle belirti vermez
Çoğunlukla belirti vermeyen HPV enfeksiyonunun görülen en sık bulgusu genital siğiller olmaktadır. Bununla birlikte rahim ağzını örten epitel içerisinde gelişen hücresel değişiklik ve lezyonlar da belirti vermeyen durumları oluşturur. Bu durumular lakin tarama testlerinde ya da biyopsi sonucunda patolojik inceleme sayesinde teşhis alırlar. Bu nedenle hiçbir şikayet olmasa da tertipli jinekolojik denetimlerin aksatılmadan yapılması büyük ehemmiyet taşımaktadır.
5 yılda bir HPV DNA ve her yıl smear testi yapılmalıdır
Rahim ağzı kanseri taramasında kullanılan HPV testleri ile enfeksiyonun varlığı saptanabilmektedir. HPV testinin kullanılmasının temel hedefi bireyde rahim ağzı kanseri ile bağlı yüksek riskli HPV tiplerinin varlığını belirlemektir. Mevcut rahim ağzı kanseri tarama programına nazaran 30 yaşından itibaren her bayana 5 yıl aralıklarla HPV DNA ve her yıl smear testi önerilmektedir. Alınan testlerden rastgele birisinde anormallik olması durumunda uzman tabip hastaya uygun tedavi planı sunmaktadır.
Kolposkopi kansere neden olabilecek lezyonların belirlenmesini sağlar
Yapılan tetkiklerde rahim ağzı kanseri için yüksek risk taşıyan bireylere, HPV testinin müspet çıkmasından sonra rahim ağzı kanserine neden olabilecek lezyonların saptanması ve bunların erken tedavisinin yapılabilmesi için tanısal formül olan kolposkopi yapılmaktadır. Temel olarak rahim ağzını 8-20 kat büyütebilen mikroskop gibisi bir aygıt olan kolposkopi, rahim ağzı dokusunu daha ayrıntılı incelemeye imkan verir. Ayrıyeten asetik asit ve lugol üzere özel solüsyonların rahim ağzı dokusunda sebep olduğu değişimlerin net bir halde gözlemlenmesi ve ilgili yerlerden biyopsi alınmasını sağlamak için doktorun yönlendirilmesini sağlamaktadır. Kolposkopi sürecinin ve alınan biyopsinin sonucuna nazaran bir sonraki basamakta nasıl bir yol izleneceğine karar verilir.
Tedavi enfeksiyonun neden olduğu lezyonlara uygulanır
HPV enfeksiyonunun kendisine uygulanan bir tedavi bulunmamaktadır. Tedavi daha çok HPV enfeksiyonunun neden olduğu lezyonlara yönelik uygulanmaktadır. Bu kapsamda genital siğillerde kimyasal koterizasyon ya da elektrokoterizasyon tedavi yolları kullanılabilmektedir.
CIN lezyonlarının (rahim ağzını örten epitel içerisinde gelişen hücresel değişiklik ve lezyonlar) tedavisi ise cerrahi sistemler gerektirmektedir. Lezyonun yerleşimine ve ciddiyetine nazaran LEEP ya da soğuk konizasyon usullerinden birisi ile rahim ağzının etkilenen bölgesi çıkarılmaktadır.
HPV enfeksiyon riskini alacağınız bu tedbirlerle düşürebilirsiniz
HPV enfeksiyonundan korunma tam olarak sağlanamazsa da alınacak tedbirlerle bu risk minimuma indirilebilir. HPV enfeksiyon ihtimalini azaltmak için alınacak tedbirler şu halde sıralanabilir:
- İlk cinsel ilgi yaşının erken olmaması: HPV enfeksiyonu ergenlik ve gençlik devirlerinde, en sık 20-29 yaş ortasında görülmektedir. Erken yaşlarda başlayan cinsel hayat, enfeksiyon riskini yükselten faktörlerdendir.
- Tek eşlilik: Birden çok cinsel partnere sahip olunması ve bu sayının artması bulaşma riskini artırır.
- Cinsel partnerin birden çok partnere sahip olmaması: Sizin olmasa da partnerinizin birden çok partnere sahip olması riskin artmasına neden olur.
- HPV aşısının yapılması: HPV aşısı sonucu oluşan antikorlar, aşının içerdiği HPV tiplerine karşı tam ve kalıcı müdafaa sağlar.
- Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi: Sigara, alkol ve unsur bağımlılığının olması yahut savunma sistemini bozan hastalık ya da ilaç kullanımının bulunması HPV kapma riskini artırır.
- Kondom üzere bariyer metotlarının kullanılması: Cinsel bağlantı sırasında kondom kullanmak, HPV riskini azaltır. Fakat kondomlar genital bölgeyi tam örtmedikleri için tam bir muhafaza sağlamamaktadır.
- Düzenli smear ve HPV testlerinin yapılması: HPV enfeksiyonunu büsbütün önlemek mümkün olmasa da HPV enfeksiyonu nedeniyle meydana gelen CIN/SIL lezyonları ile rahim ağzı kanserini önlemek mümkündür. Bu gayeyle tertipli smear ve HPV testleri yaptırılmalıdır
- Kişisel eşyaların paylaşılmaması: Kıyafet yahut cinsel oyun aletleri üzere bireye özel eşyaların paylaşılması bulaşın artmasına neden olur.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
